De echte toekomst van 3D-TV ligt nog steeds in schermen die een 3D
beeld kunnen vertonen dat zonder bril bekeken kan worden. Philips,
in de jaren tachtig ook al aan het experimenteren, is momenteel
koploper in het ontwikkelen van autostereoscopische beeldschermen.
Dit zijn 3D schermen waar geen bril voor nodig is. Hier worden
technieken gebruikt die lijken op het oude ribbeltjes foto's
principe. Het linker- en rechter oog zien beide een andere kant van
de ribbels. Probleem bij deze methode is dat het stereobeeld
slechts vanuit enkele posities voor het scherm waar te nemen is.
Indien men echter het beeld opdeelt in meerdere kleinere verticale
stroken en de opname ook met meer dan twee camera's maakt is dit
probleem te onderdrukken, of wellicht in de toekomt zelfs tot nul te
reduceren. Hard gaat het echter niet met deze techniek en misschien
wel vanwege het succes van 3D films momenteel in de bioscopen zijn
fabrikanten zu toch voorzichtig begonnen met 3D televisies inclusief
LCD brillen.
Vanaf
maart staan de eerste tv’s in de winkel die driedimensionale
beelden kunnen weergeven. Samsung bijt de spits af met de
eerste Nederlandse 3D
led-tv’s en een 3D-blurayspeler. In juni volgen de 3Dtv’s
van Sony (waaronder de LX 900 Bravia). Ook Panasonic
introduceert binnenkort nieuwe 3Dtv’s, waaronder de Viera
VT20 plasma-tv. En Philips komt met een
3D-versie te van zijn 21:9 ultrabreedbeeldscherm, maakte het
bedrijf net bekend.
Wat kost het?
Fabrikanten zijn voorzichtig met het noemen van definitieve
prijzen. Samsung vraagt in de VS rond de 2.000 dollar voor de eerste
3DTV’s. Het systeem wordt zonder bijpassend active shutter
brilletje verkocht – nodig om van het 3D-effect te kunnen
genieten. Reken op een paar tientjes tot honderd euro per bril.
Panasonic levert wel
twee 3D-brillen mee met de 50 en 65 inch modellen.
Full en Half 3D
Samsung,
Sony en Panasonic brengen tegelijkertijd ook 3D-blurayspelers op de
markt. De bluray 3D-standaad geeft zijn beeld anders door dan
tv-zenders met een 3D-signaal. Het is geen formatenoorlog zoals
destijds tussen blu-ray en hd-dvd, maar vergelijkbaar met het
verschil tussen Full HD en HD Ready tv’s.
Vanaf een bluray-schijf of 3D-game worden plaatjes van 1920 x
1080 pixels met een frequentie van 48 frames per seconde
doorgestuurd, waarbij elk oog beurtelings een plaatje voorgeschoteld
krijgt. ‘Full 3D’ of sequentieel wordt deze techniek
genoemd. Dit in tegenstelling tot Half 3D, de wijze
waarop satellietzenders en kabelaars hun 3D-programma’s doorgeven.
Daarbij wordt 24 keer per seconden een plaatje verstuurd aan de tv,
die het vervolgens splitst in een linker en rechterdeel (side by
side) of de boven- en onderkant van het beeld (top-down).
De beeldkwaliteit is wat minder, maar het kost ook minder
bandbreedte. Zo hoeft niet elke 3D-kijker een nieuwe settopbox te
bestellen, een firmware upgrade is in de meeste gevallen voldoende.
Hier een korte
Engelstalige technische uitleg over de verschillen tussen de
3D-technieken.
Om de apparatuur te verbinden is er een nieuwe variant op de
hmdi-kabel nodig, 1.4a geheten. Die geeft alle 3D-formaten door die
tot nu toe in gebruik zijn, ook die van de broadcasters. Meer over
de HDMI-standaard is hier
te lezen.
3D-ready
De
term 3D
ready wordt gebruikt om aan te geven dat een televisie in de
toekomst 3D uitzendingen aankan. Er zit een 3D-zender in het
benodigde 3D-signaal naar de active shutter brillen stuurt. Het kan
ook anders: Philips verkoopt 3D als een losse upgrade, bestaande uit
de 3D-zender – die communiceert met de active shutter brillen –
en twee losse brillen.
Hoe hoger de verversingssnelheid van het beeld (refresh rate),
hoe vloeiender de 3D-beleving, legt dit nieuwe
3Dtv-magazine uit. Daarnaast is het mogelijk 2D-beelden een
3D-effect te geven, met de techniek van het Nederlandse bedrijf NXP
dat de
chips voor veel 3Dtv’s maakt.
Wat is er nu al in 3D te zien?
Een
van de grootste problemen, aldus een Nederlandse vertegenwoordiger
van een grote elektronicafabrikant, is consumenten ervan te
overtuigen dat je met een 3D-televisie ook uitstekend
‘ouderwetse’ 2D tv kunt bekijken, zonder brilletje. Dat zal ook
wel moeten, want er is nog weinig 3D aanbod. 3D-uitzendingen
in Nederland zijn er niet en Canal Digitaal, Ziggo en UPC hebben nog
geen concrete plannen. Sky
(Groot-Brittannië) ESPN
en DirecTV
(VS) gaan wel dit jaar 3D bieden, voornamelijk sport. Ook Panasonic
en Sony werpen zich op sport in 3D: Panasonic filmt de
Olympische Winterspelen, Sony legt het WK Voetbal in Zuid-Afrika in
3D vast.
We zullen het in Nederland voorlopig nog het 3D blu-ray aanbod
moeten hebben. Dat is nu nog mager. Op de CES2010 was de allereerste
3D-schijf te zien: Monster
vs Aliens (zie foto rechtsboven). Ook Avatar moet natuurlijk als
3D Blu-Ray verschijnen. Veel films worden nu in 3D opgenomen en
Hollywood heeft hoge
verwachtingen van het nieuwe genre. Ook oudere titels zijn
verschijnen in 3D, meldde
Sony eerder deze maand. Het gaat om 3D uitvoeringen van films
als Ghostbusters, Starship Trooper, Zombieland en Universial
Soldier. Hier een handige
lijst van 3D films die net gemaakt zijn of gemaakt worden.
Andere 3D-bronnen
Gamers die 3D-spellen willen spelen op hun Sony PlayStation 3
kunnen in de loop van dit jaar een firmware update verwachten
waarmee de PlayStation deze zomer ook 3D-capaciteit krijgt. Blockbuster
Avatar wordt een 3D spel, daarnaast liet Sony ook al een demo van
Gran Turismo zien. Computerspellen zijn minder bewerkelijk om te
verplaatsen in een 3D-omgeving , omdat ze voor het grootste gedeelte
al gecreëerd zijn in een 3D-programma. Hetzelfde trouwens geldt
voor animatiefilms, die tot nu ook in de meerderheid zijn als het
gaat om 3D-aanbod.
Om zelf 3D-opnames te maken kun je nu al een FujiFilm Finepix
Real 3D fotocamera kopen met twee lenzen. Professionals kunnen ook
bij Panasonic terecht, die dit jaar de eerste 3D camcorder op de
markt brengt. Reken wel op een prijs
van 21.000 dollar.
(Update maart 2010, bron NRC Handelsblad)
